 |
| Probably the first doodle about Sri Lanka |
මා කුඩා කල මගේ පියාගෙන් අසා තිබුණේ පානදුරේ ආතර් වී. දියෙස්‌ මහතා හෙවත් කොස්‌ මාමා නිදහස්‌ දිනයෙහි කළු කොඩි එසවූ බවය. එයට හේතුව කුමක්‌දැයි මට නිශ්චිතව කිව නොහැකිය. කෙසේ වෙතත් 1948 පෙබරවාරි හතරවැනිදා අපට ලැබුණේ පූර්ණ නිදහසක්‌ නොවේ. එය කිසිසේත්ම ලේ බිඳක්‌වත් නොසෙලවා ලත් නිදහසක්‌ නොවීය. 1815 න් පසුව කාලපරිච්ඡේදය සැලකුව ද අපේ පළමු නිදහස්‌ සටන වීර කැප්පෙටිපොළ නිළමෙතුමාගේ නායකත්වයෙන් විය. ඉන් පසු ප්‍රධාන නිදහස්‌ සටනක්‌ වූයේ වීරපුරන්අප්පු, ගොංගාලෙගොඩ බණ්‌ඩා ආදීන්ගේ නායකත්වයෙන් 1848 දී සිදුවූ සටනය. මේ සටන්වලදී සෙළවුණු නොව ගලාගිය ලේ නිදහස සඳහා නොවේ යෑයි කිවහැක්‌කේ පෙත්සම්කාරයන්ට පමණය. එහෙත් දහනව වැනි සියවස අවසාන වන විට නිදහස්‌ සටන යටපත් වී ගියේය. ඉංගිරිසින් තම ආර්ථිකය හා ප්‍රභූ පාසල් ඔස්‌සේ බිහි කර අපට ලබාදුන් නායකයෝ නිදහස්‌ සටන ඉදිරියට ගෙන යැමට උත්සාහ කළ අනගාරික ධර්මපාලතුමා අයින් කර ලංකා කොංග්‍රසය ඔස්‌සේ පෙත්සම් ව්‍යාපාරය අරඹා තමන් ඉංගිරිසින්ටත් වඩා හොඳ ඉංගිරිසින් බවත් ඉතා සීමිත නිදහසක්‌ ලබාදෙන ලෙසත් ඉල්ලා සිටියෝය. ගබ්සා වූ ලාංකික ජාතියේ නායකයන් වූ මොවුහු මුල දී බර්ගර් වාර්ගිකයන් විසින් හා පසුව දෙමළ වෙල්ලායන් විසින් මෙහෙයවනු ලැබූහ. ඔවුන් සමග එකතු වූ ඕල්කට්‌ බෞද්ධයෝ අමද්‍යප ව්‍යාපාරය වැනි බෞද්ධ ව්‍යාපාර ඔස්‌සේ ධර්මපාලතුමා අයින් කර පෙත්සම් සටන තමන් අතට ගත්හ. 1817 ඇරඹුණු නිදහස්‌ සටන ධර්මපාලතුමාගෙන් පසු එසේ යටපත් වී ගියේය. 1948 දී අපට ලැබුණේ පෙත්සම්කරුවන්ට දුන් නිදහසකි. පෙත්සම්කරුවෝ එංගලන්තයේ රජු තම රජු ලෙස පිළිගත්හ. ඩොමීනියන් වර්ගයේ නිදහසකින් සෑහීමකට පත්වූහ. ඉන්දියාවට බියෙන් කටුනායක හා තිරිකුණාමල කඳවුරු ඉංගිරිසින්ට ම පැවරූහ. අප කලින් ද සඳහන් කර ඇති පරිදි මෙරට මාක්‌ස්‌වාදී ව්‍යාපාරය මේ නිදහස්‌ සටනේ පාද සටහනක්‌ පමණකි. 1948 සීමිත නිදහස ලැබෙන්නට පෙර ම කන්නන්ගර මහතා නිදහස්‌ අධ්‍යාපනය හඳුන්වා දී තිබිණි. එහෙත් එයින් එදා හෝ අද හෝ මෙරට නිදහසට සිදුවූ යහපතක්‌ නැත. එහෙත් ඇතැම් පුද්ගලයන්ට සමාජ හිණිමගේ විවිධ ක්‍රම යොදා ගනිමින් ඉහළට යැමට නම් එය උපකාරී වී ඇත. ධර්මපාලතුමාගේ නිදහස්‌ සටන යටපත් වූ නමුදු මියගියේ නැත. තිහේ දශකයේ භාෂා ප්‍රේමීන් අත නිදහස්‌ සටන අළු යට ගිනි පුපුරක්‌ මෙන් පැවතිණි. පනස්‌හයේදී මතු වූයේ ඒ සටනය.
